۷- فصل هفتم: وظایف سردبیر و هیئت تحریریه
۷-۱- تصمیمات چاپ
سردبیر یک مجلهٔ دارای داوری همطراز مسئول انتخاب مقالههایی است که در هر شمارهٔ مجله به چاپ میرسند. سردبیر ممکن است به خواست و راهنمایی هیئت تحریریه یا سازمان حمایتکنندهٔ مجله سیاستهای خاصی را دنبال کند و در خصوص مواردی از قبیل قصور، حق امتیاز و سرقت علمی اقداماتی انجام دهد. در چنین مواردی ممکن است با اعضای هیئت تحریریه یا مأموران سازمان حمایتکننده برای اتخاذ تصمیم مشورت کند. جلب رضایت سازمان حمایتکننده و صاحب امتیاز در خصوص تصمیم نهایی مغیر، الزامی است.
۷-۲- داوری همطراز
۷-۲-۱ سردبیر باید به مخاطبان خود اطمینان ببخشد که داوری مجله روندی منصفانه، بیطرفانه و بههنگام خواهد داشت. مقالات تحقیقاتی باید حداقل به وسیلهٔ دو داور مستقل و خارجی بررسی شوند و در صورت نیاز سردبیر میتواند از دیگر متخصصان نظرخواهی کند.
۷-۲-۲ سردبیر یا دبیر علمی باید داوری را انتخاب کند که در زمینهٔ موضوع مقاله تخصص داشته باشد و باید تلاش کند از انتخاب داورهای تقلبی اجتناب کند. سردبیر باید هرگونه تعارض در منافع را بررسی کند و با حساسیت موارد مطرحشده از سوی داوران را مطالعه کند و از بیطرفی داوری اطمینان حاصل کند.
۷-۲-۳ مسئولیت پذیرش اولیه و رعایت قوانین اخلاق در نشر با سردبیر است و چنانچه مقالات خارج از مسیر وب سایت، پذیرفته شده و به واحد فنی ارسال شود، مسئولیت حقوقی با سردبیر خواهد بود. ناشر تنها مقالات وارد شده از مسیر وب سایت سامانه نشریات پژوهشگاه را بررسی می نماید.
۷-۳- انصاف در کار
سردبیر باید دستنوشتهها را بدون در نظر گرفتن نژاد، قومیت، جنسیت، باورهای مذهبی، شهروندی یا سیاسی بررسی کند.
۷-۴- محرمانگی
سردبیر و دبیران علمی باید هرگونه اطلاع دربارهٔ دستنوشته، نویسندهٔ مسئول، داورها و داورهای احتمالی را محرمانه نگه دارند.
۷-۵- تعارض در منافع
۷-۵-۱ هرگونه تعارض در منافعِ سردبیر و اعضای هیئت تحریریه باید به اطلاع ناشر برسد. ناشر در صورت لزوم میتواند تعارض در منافع را به انتشار برساند.
۷-۵-۲ سردبیر یا عضو هیئت تحریریه نباید با مقالهای که خود، اعضای خانواده یا همکارانش نگاشتهاند، متفاوت رفتار کند. با چنین مقالهای باید مانند سایر مقالات برخورد شود.
۷-۵-۳ سردبیر موظف به رعایت منافع ناشر یا سازمان حمایتکننده است و خسارات ناشی از اقداماتی که به منافع ناشر یا سازمان حمایتکننده به هر نحوی آسیب برساند، بر عهده سردبیر است. تعیین میزان خسارات بر عهده گروهی است که از اقدامات سردبیر متضرر شده اند.
۷-۶- بررسی و انجام تحقیقات
سردبیر باید هنگام مطرح شدن شکایت مرتبط با اخلاق در نشر اقدامات منطقی را انجام دهد. این اقدامات عموما شامل تماس با نویسندهٔ مسئول و در صورت نیاز مؤسسات و محققان همکار مقاله است. اگر مراتب اثبات شد، سردبیر باید یکی از این موارد را انجام دهد:
۷-۶-۱- اصلاح
۷-۶-۲- استرداد
۷-۶-۳- ابراز نگرانی یا نگارش هرگونه یادداشت مرتبط دیگر
۷-۶-۴- هرگونه قصور در نشر، ولو مدتی طولانی از آن گذشته باشد، باید بررسی شود.
۷-۷- مراقبت از مطالب چاپشده
سردبیر باید از مقالات چاپشده در مجله با داوری و بررسی گزارشهای بداخلاقیهای در نشر (در زمینۀ تحقیق، چاپ، داوری و عملکرد هیئت تحریریه) با مشورت ناشر یا سازمان حمایتکننده محافظت کند.
۸- فصل هشتم: وظایف داوران
۸-۱- سهیم بودن در تصمیم هیئت تحریریه
داوری همطراز به سردبیر در اتخاذ تصمیمات و به نویسنده در بهبود بخشیدن به مقاله کمک میکند. داوری همطراز مؤلفهای اساسی در روابط علمی است و در بطن آن قرار دارد.
۸-۲- شایستگی
هر داوری اگر احساس کند برای داوری مقالهای که به او سپرده شده شایستگی ندارد، باید موضوع را به اطلاع سردبیر برساند و انصراف خود را از داوری آن مقاله اعلام کند.
۸-۳- محرمانگی
۸-۳-۱ هر دستنوشتهای که به داوران ارسال میشود، باید محرمانه بماند و به شخص دیگری نشان داده نشود، مگر با اجازهٔ سردبیر.
۸-۳-۲ چنانچه تخلف از محرمانگی محرز شود، سردبیر باید به کمیتۀ اخلاق در پژوهش موضوع را اطلاع دهد و یکی یا تمام موارد ذیل را بر اساس تخلف انجام دهد:
۸-۳-۲-۱- خودداری از انتشار دستنوشتههای دیگر داور (در صورتی که هنوز دستنوشته منتشرنشده باشد)
۸-۳-۲-۲- نوشتن یادداشت و حذف داور از لیست داوران مجله
۸-۳-۲-۳- انتشار اصلاحیه یا تکذیبیه در شمارهٔ آتی نشریه (در صورت انتشار)
۸-۳-۲-۴- اجتناب از پذیرش مقالات آتی نویسنده/نویسندگان برای مدتی معین
۸-۳-۲-۵- حذف مقالات قبلی نویسنده/نویسندگان از سایت یا بانک اطلاعاتی نشریه
۸-۳-۲-۶- اطلاع به ناشر مجله در خصوص وقوع تخلف
۸-۳-۲-۷- ارسال مدارک به معاونت پژوهش دانشگاه نویسنده/نویسندگان که مرتکب تخلف شده است
۸-۳-۲-۸- اطلاع به کمیتۀ اخلاق پژوهش پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری
۸-۳-۲-۹- ارسال مدارک به کمیتۀ اخلاق پژوهش وزارت و پیگیری موضوع از طریق کمیته
۸-۴- استانداردهای بیطرفی
داوریها باید بیطرفانه انجام شوند. انتقاد از شخص نویسنده پذیرفته نیست. داوران باید نظرات خود را شفاف و با دلیل بیان کنند. هرگونه توهین به نویسنده/نویسندگان تخلف محسوب میشود و قابلارجاع به کمیتۀ اخلاق در پژوهش پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری است. همچنین سردبیر میتواند هریک از عوامل بند ۵ فصل سوم این راهنما را اجرا کند.
۸-۵- شناخت منابع
داوران باید مطالب مرتبطی را که در متن مقاله به آنها اشاره نشده بشناسند؛ همچنین باید هرگونه شباهت و همپوشانی میان دستنوشته را با مقالات ازپیشچاپشده در نظر بگیرند و در صورت مشاهده به سردبیر گزارش دهند.
۸-۶- تعارض در منافع
مطالب چاپنشدهٔ یک دستنوشته نباید بدون رضایت نویسنده در مقالهٔ خود داور استفاده شود. اطلاعات و ایدههای بهدستآمده در حین داوری باید محرمانه بماند و از آنها استفادهٔ شخصی نشود.
۹- فصل نهم: استرداد یا سلب اعتبار
۹-۱- از آنجا که استرداد یک مقاله در پایگاه ثبت میشود، میتواند به اعتبار محقق یا مجله در بلندمدت لطمه بزند. به همین سبب، دلایل استرداد باید بسیار شفاف و قابلاثبات باشند؛ بهخصوص باید میان خطای انسانی و تخلف علمی عمدی تمایز قائل شد. مجله تنها بعد از محرز شدن خطا از سمت نویسنده/نویسندگان میتواند یک مقاله را مسترد کند.
۹-۱-۱ خطای انسانی: خطا در جمعآوری داده یا دستهبندی آنها، تحلیل آماری نامطمئن، و اموری از این قبیل که در داوری مورد تردید نبوده، خطای انسانی محسوب میشود.
۹-۱-۲ تخلف علمی عمدی: ارسال مقاله همزمان برای چندین مجله، مغایرت در اهداف، دادهسازی یا دستکاری دادهها، تطابق نداشتن با قوانین تحقیق و تحریف دادهها که شامل دستکاری در تصاویر و سرقت علمی میشود، از این دست هستند.
تبصره: تا پیش از محرز شدن تخلف، تمام مکاتبات بین مجله و نویسنده/نویسندگان محرمانه تلقی میشود.
۹-۲- استرداد مقاله با ارائۀ دلایل به نویسنده/نویسندگان انجام میشود. چنانچه نویسنده/نویسندگان در زمان مقرر به مجله پاسخ ندهد یا تخلف او محرز شده باشد، مقاله مسترد میشود.
۹-۳- در صورت وقوع خطای انسانی، وقتی امکان بازتولید نتایج مقاله وجود داشته باشد، مقاله با انتشار بیانیۀ شفاف تصحیح شده، مشکل برطرف میشود و نیاز به استرداد نیست.
۹-۴- در صورت تخلف عمدی، مقاله مسترد میشود.
۹-۵- چنانچه مقاله بهصورت الکترونیکی منتشر شده باشد، سردبیر میتواند یک یا چند اقدام ذیل را بعد از نوشتن دلیل (دلایل) بهصورت شفاف در وبسایت مجله و در ابتدای مقاله انجام دهد:
۹-۵-۱ ذکر عبارت «مستردشده» (Retracted) در ابتدا و انتهای عنوان مقاله و توضیح شفاف دلیل استرداد در قسمت خلاصۀ مقاله و حذف متن کامل مقاله به همراه خلاصۀ مقاله
۹-۵-۲ ذکر عبارت «مستردشده» در ابتدا و انتهای عنوان مقاله و توضیح شفاف دلیل استرداد در قسمت خلاصۀ مقاله و حذف متن کامل مقاله و باقی گذاشتن خلاصۀ مقاله
۹-۵-۳ استفاده از Watermark در متن تمام صفحات مقاله و ذکر «مستردشده» در متن مقاله، در صورتی که اصل مقاله حذف نشود.
۹-۵-۴ اطلاع و ارسال مدارک به کمیتۀ اخلاق در پژوهش دانشگاه
۹-۵-۵ اطلاع و ارسال مدارک به کمیتۀ اخلاق در پژوهش دانشگاه نویسندۀ مسئول
۹-۵-۶ اطلاع و ارسال مدارک به کمیتۀ اخلاق در پژوهش وزارت
۹-۵-۷ اطلاع و ارسال مدارک به ناشر
۹-۵-۸ اجتناب از پذیرش مقالات آتی نویسنده/نویسندگان برای مدتی معین
۱۰- فصل دهم: پس گرفتن مقاله (Article withdrawal)
۱۰-۱- پیش از آنکه مجله دربارۀ مقاله تصمیم نهایی را بگیرد، نویسندۀ مسئول میتواند مقاله را پس بگیرد.
۱۰-۲- در این حالت توضیح کتبی و شفاف نویسنده/نویسندگان به مجله الزامی است.
۱۰-۳- سردبیر در عودت دادن مقاله به نویسنده مختار است.
۱۰-۴- چنانچه نویسنده بعد از ارسال مقاله و پیش از اتخاذ تصمیم نهایی، موارد ذیل را بهصورت شفاف مشخص کند، مقاله با رضایت سردبیر پس داده میشود.
۱۰-۴-۱ اعلام نقص در کدهای اخلاق
۱۰-۴-۲ اعلام تناقض در دادهها با ذکر دلیل
۱۰-۴-۳ اعلام نقص در روش کار یا نتایج با ذکر دلیل
۱۰-۵- سردبیر میتواند در موارد زیر مقاله را پیش از انتشار عودت دهد. عودت مقاله بعد از اعلام رسمی پذیرش به دلایل زیر، با تصمیم سردبیر ممکن میشود.
۱۰-۵-۱ کشف نقص در دادهها یا روش کار
۱۰-۵-۲ کشف فریبکاری بر اساس فصل سوم
۱۰-۵-۳ رعایت نکردن قوانین فصل دوم مربوط به نویسندگی از طرف نویسنده/نویسندگان
۱۰-۵-۴ احراز سرقت ادبی
۱۰-۵-۵ احراز هرگونه قصور در نشر
۱۰-۶- چنانچه مقاله در لیست مقالات پذیرفتهشده قرار گرفته باشد، مجله با ذکر دلیل شفاف، آن را منتشر میکند. در این حالت سردبیر میتواند بر اساس بند ذیل عمل کند.
۱۰-۶-۱ PDF و HTML مقاله منتشر نمیشود و فقط عنوان و خلاصۀ مقاله با ذکر دلیل درج میشود. این مقاله شمارۀ صفحه ندارد و به هیچ شمارهای تعلق ندارد و باید در قسمت مقالات آمادۀ انتشار قرار بگیرد. سردبیر بهسادگی اعلام میکند که با توجه به خطمشی ناشر یا صاحبامتیاز و با ذکر ارجاع به این راهنما، مقاله عودت داده شده است.
۱۰-۷- در صورت وجود حکم دادگاه، در شرایط خاص مانند وجود ریسک انتشار، جنونآمیز بودن اطلاعات مقاله، خطر انتشار نادرست علم، انتشار اطلاعات محرمانه و مخاطرهآمیز بودن اطلاعات، مقاله میتواند بهکلی حذف شود. در این مورد، تنها نام مقاله و نام نویسنده/نویسندگان باقی میماند و تمام اطلاعات از پایگاه داده حذف میشود. این مورد تنها به دستور سردبیر مجله قابل انجام است.
1. مسیرهای دریافت، داوری و انتشار در مجلات پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری رایگان است.
2. درخواست استرداد و پس گرفتن مقاله، چنانچه در مراحلی صورت گیرد که برای مجله هزینه بر بوده و یا دارای دلیل قابل قبول برای سردبیر نباشد، شامل پرداخت جریمه خواهد شد. میزان جریمه برای هر مجله و هر مرحله متفاوت است. قبول درخواست بازپس گیری مقالات منوط به پرداخت چریمه به موسسه و محرومیت از انتشار تا حداقل یک سال است. مبلغ جریمه توسط مجله به نویسنده مسئول ابلاغ خواهد شد.
3. بعد از پذیرش علمی مقاله توسط هیئت تحریریه، مقاله وارد مرحله ویرایش و صفحه آرایی خواهد شد. بدیهی ست که انتشار نهایی، ممکن است بر اساس زمان انتشار مجله (فصلنامه، دو فصلنامه، سالنامه) زمانبر باشد. لیکن نویسنده مسئول به نمایندگی از تمام نویسندگان میتواند به اختیار، درخواست تسریع روند ویرایش و صفحه ارایی را نماید. این درخواست باید به اطلاع تیم فنی مجله رسیده و در صورت پذیرش، مبلغ آن اعلام خواهد شد.